Γιατι η Ελλαδα δεν θα βγει από το ευρώ;

Γράφει ο Χρήστος Σ. Αργυρίου

Συνεχίζοντας να ζούμε την καθημερινότητά μας με την ανησυχία και την αβεβαιότητα της παραμονής ή όχι στην Ευρωζώνη, αλλά και επιμένοντας να πιστεύουμε πως η απόφαση αυτή είναι στο χέρι μας, επιμένω να λέω και να γράφω πως, ευτυχώς ή δυστυχώς,  δεν είναι στο χέρι μας.

Η μάχη στις Βρυξέλλες δίνεται για να βρεθεί μια λύση, έτσι ώστε να μην εξαντληθεί η ρευστότητα τους επόμενους τέσσερις μήνες. Αν συμβεί αυτό, που είναι καθώς φαίνεται, το πιθανότερο, τότε η κατάσταση δεν θα είναι καλή για εμάς, ούτε για την Ευρώπη αλλά ούτε και για τις Η.Π.Α.

Οι Η.Π.Α. δεν έχουν μεγάλη οικονομική “έκθεση” και δεν θα υποστούν μεγάλη ζημιά από ένα Grexit, σαφέστατα. Όμως τα γεγονότα που θ’ ακολουθήσουν, θα επηρεάσουν έμμεσα τις Η.Π.Α. λόγο του παγκόσμιου οικονομικού περιβάλλοντος στο οποίο κινούμαστε και υπάρχουμε. Δηλαδή την σχέση Η.Π.Α. με Γερμανία. Δεν είναι τυχαίο πως υπάρχει ανησυχία από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, στην ακαμψία του Βερολίνου που εδραιώνει την επικυριαρχία της στη Ε.Ε. ασκώντας εξουσία σε μια ολοένα και λιγότερο ανθρωποκεντρική Ε.Ε. που πέφτει συνεχώς στον δείκτη δημοκρατίας. Για τις Η.Π.Α. δεν είναι ώρα να προστεθεί στο Ουκρανικό πρόβλημα και το Ελληνικό Grexit διότι και στις δύο περιπτώσεις καραδοκεί η Ρωσία “απέναντι”.

Στην περίπτωση της Ελλάδας η κατάσταση είναι πολύ πιο σοβαρή. Αν, υποθετικά μιλώντας, “κατέβαινε” η Ρωσία στην Μεσόγειο, άρα σε θερμά ύδατα, θα σήμαινε αυτομάτως και το τέλος του γεωπολιτικού “παιχνιδιού”, σύμφωνα με την Αγγλοσαξονική σχολή γεωπολιτικής. Μια τέτοια κίνηση θ’ αποτελούσε casus belli για τις Η.Π.Α. Ένα Grexit θα πυροδοτούσε μια οικονομικό-κοινωνικό-πολίτικο-στρατιωτική κρίση στην χώρα μας με πρόσχημα και παραπέτασμα την ανεξέλεγκτη αναταραχή που θα δημιουργούσε μια άτακτη χρεοκοπία.    

Δεν είναι τυχαίο πως συζητιέται η άρση του εμπάργκο από τη Ρωσία μόνο προς την Ελλάδα από την Ε.Ε. για ορισμένα προϊόντα. Η Ρωσία μπορεί εύκολα ν’ απορροφήσει όλη την παραγωγή της Ελλάδας στο 100%. Όμως όχι με αντάλλαγμα την έξοδο της Ελλάδας από την Ε.Ε. όπως θα επιθυμούσε η Μόσχα.

Αναφερόμενος στον “δείκτη δημοκρατίας” σας παραπέμπω στην εκπόνηση μελέτης της Ευρωκοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (Socialists & Democrats) 264 σελίδων με τίτλο η “Η Δημοκρατία στην Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη”. Η Ελλάδα πχ το 2008-2009 ήταν στην 25^η θέση ενώ το 2014 στην 41^η. Η πτώση αυτή, εντός των ετών της κρίσης, οδήγησε την δημοκρατία μας σ’ ελεύθερη πτώση, η οποία αν συνεχιστεί με αυτόν τον ρυθμό, δεν θα είναι απίθανη, μελλοντικά, η αλλαγή πολιτεύματος, σε περίπτωση εξόδου από το Ευρώ και τα επακόλουθα μιας τέτοιας κίνησης. Ας μην λησμονούμε εξάλλου και την ομιλία της πρώην Πρ. της Βουλής κας Ψαρούδα – Μπενάκη  προς τον πρώην Πρόεδρο κο Κ. Παπούλια περί περιορισμού της εθνικής μας κυριαρχίας, περιορισμού αλλά και παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων.

Άλλο ένα πρόβλημα που πονοκεφαλιάζει και την Γερμανία, είναι ο φόβος του ντόμινο που ίσως ενδέχεται ν’ ακολουθήσει μετά το Grexit.  Πολλοί ισχυρίζονται πως το σοβαρότερο πρόβλημα έρχεται από την Ρώμη και όχι από την Αθήνα και δεν έχουν άδικο. 

Όπως αναφέρει η εγκυρότατη Wall Street Jourmal  με  τίτλο “Η Ιταλία είναι η ωρολογιακή βόμβα της Ευρώπης” “…μοιάζει πραγματικά αδύνατον, αλλά η Ιταλία με 16 χρόνια στο ευρώ, έχει “αναπτυχθεί” 4% δηλαδή χειρότερα από την Ελλάδα…”. Μια πιθανή πραγματοποίηση της θεωρίας του ντόμινο με έξοδο της Ιταλίας από την Ευρωζώνη, θα είχε εκτεταμένες συνέπειες παγκοσμίως, αλλά σε οικονομική κλίμακα και όχι σε γεωπολιτική, όπως στην δική μας περίπτωση.

Με στενά οικονομικούς όρους, οι Η.Π.Α. δεν εξυπηρετούνται από τη κατάρρευση του ευρώ, αν υποθέσουμε πως υλοποιηθεί ένα Grexit και συμπαρασύρει και την Ιταλία (γι’ αρχή μόνο), απλά διότι η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των Η.Π.Α. και με αδύναμα εθνικά νομίσματα θα μειωθεί η ζήτηση των Αμερικανικών προϊόντων οπότε θα υπάρξει, σε βάθος χρόνου, πρόβλημα και στο εσωτερικό των Η.Π.Α.

Διαβάζοντας την αναφορά για την χώρα μας στο US Department of State αναφέρει χαρακτηριστικά για το γεωστρατηγικό σημείο που βρισκόμαστε, πως είναι ένας λόγος που είμαστε σημαντικός σύμμαχος των Η.Π.Α.

Σε μια περιοχή που η μεγαλύτερη περίοδος ειρήνης καταγράφηκε κατά την περίοδο της Pax Romana και φαίνεται, με την πάροδο του χρόνου, πως οδεύει προς αποσταθεροποίηση, είναι αδύνατον να αφεθεί πορευμένη στην τύχη. Οι καμπάνες της αποσταθεροποίησης άρχισαν να κτυπούν με τις αλλαγές των συνόρων και κυρίως στην Ουκρανία. Η Κριμαία είναι casus belli για τη Μόσχα, το ίδιο πιστεύω (είναι καθαρά προσωπική μου εκτίμηση) πως είναι και η Ελλάδα για τις Η.Π.Α. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι σταυρώνουμε τα χέρια και περιμένουμε την έξωθεν σωτηρία, χωρίς τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα έπρεπε ήδη να είχαν γίνει, όχι γιατί μας το επιβάλλουν αλλά γιατί ο εξορθολογισμός του δημοσίου είναι ο σωστός δρόμος εξισορρόπησης της δημοσιονομικής πολιτικής.   

Δεν αναφέρω καθόλου τον υποθαλάσσιο ορυκτό πλούτο ως επιχείρημα, θέμα για το οποίο έχει γίνει τόσος πολύς λόγος, που είναι αντιστρόφως ανάλογος με το χρόνο που χρειάζεται για έρευνα, εξόρυξη, εκμετάλλευση κι ανταπόδοση. Εξάλλου ο ορυκτός πλούτος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον γεωγραφικό χώρο της Μεσογείου και δεν είμαι σίγουρος, ούτε αισιόδοξος για το κατά πόσο θα μας ανήκει στο μέλλον ή σε τι ποσοστό, αν κι εφόσον αποφασίσουμε να φύγουμε μόνοι μας από την ευρωζώνη, μιας και δεν υπάρχει μηχανισμός εξόδου για να μας διώξουν.

Γιατί το λέω αυτό; Σκεπτόμενος όπως οι σύμβουλοι των δεξαμενών σκέψης (think tanks), επεξεργάζομαι σενάρια τους, διότι κάποιο από αυτά αργά ή γρήγορα θα υλοποιηθεί, αν κι εφόσον η Ελλάδα από “ατύχημα” εξέλθει την ευρωζώνης.

Το πρώτο είναι πως θα συνεχίσουμε να έχουμε οικονομικό πρόβλημα, πλέον των ανεξέλεγκτων κοινωνικών αναταραχών που εικάζουμε που μπορεί να μας οδηγήσουν. Έως ότου να τυπώσουμε νόμισμα και “βγουν” οι ισοτιμίες ενός υποτιμημένου εθνικού νομίσματος, θα ψάχνουμε εκ νέου για πατρόνους σε Δύση και Ανατολή, με όχι εξασφαλισμένη την σωστή απόφαση, λόγο της πίεσης χρόνου για επιβίωση σ’ ένα αδυσώπητο οικονομικό σύστημα που δεν συγχωρεί.

Το δεύτερο σενάριο. Αν καταφύγουμε στη Ρωσία, λύση που αφελώς επιζητούν αρκετοί και βρεθεί σημείο επαφής, θα είναι άκρως επιζήμιο για εμάς, όπως προείπα, διότι, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, θα έχουμε συμπλοκή στο Αιγαίο και εικάζω ότι δεν θα μας ανήκει πλέον, με την σημερινή μορφή τουλάχιστον. Αυτό βέβαια θα σχεδιαστεί για να υλοποιηθεί, μην περιμένετε άμεσες εξελίξεις, αλλά κλιμακούμενες. Τώρα το αν θεωρηθούμε χώρα εκκολαπτόμενων τρομοκρατών, ή στοχοποιηθούμε λόγο ύπαρξης βάσεων της Ρωσίας σε μια άκρως ευαίσθητη γεωπολιτικά περιοχή, όπως είναι η χώρα μας, μένει να το δούμε. Τα “δείγματα” πολιτικών αντίμετρων-αντίποινων που είχαμε πάντως από την επαφή του πρώην Πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή με την Μόσχα για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών, μάλλον επιβεβαιώνουν το δυσμενές αυτό σενάριο.

Οι Η.Π.Α. δεν θ’ άφηναν επ’ ουδενί την Ρωσία να κατέβει σε θερμά ύδατα. Σε αυτή την περίπτωση θα προτιμούσαν να “δώσουν” στην Τουρκία την επιτήρηση του Αιγαίου, προκειμένου να συνεχίσει να είναι ελεγχόμενο από τη Δύση. Το αστείο σε ένα τέτοιο σενάριο, είναι πως η Τουρκία, που συμμάχησε με τους ηττημένους δύο παγκοσμίων πολέμων, θα φτάσει σε σημείο να έχει περισσότερα οφέλη, από εμάς που χύσαμε το αίμα μας, πλάι με τους συμμάχους και κερδίσαμε!

Το τρίτο σενάριο είναι η άφιξη, η δημιουργία βάσης, σχολών τζιχαντιστών, για να δημιουργηθεί μια νέα αφετηρία τρομοκρατικών αποστολών εντός της Ευρώπης. Η Ελλάδα είναι η πιο σταθερή δημοκρατία συγκριτικά με τις χώρες των άλλων δύο ηπείρων (Αφρικής, Ασίας). Η Β. Αφρική είναι πηγή τρομοκρατικών οργανώσεων, παρά την προσπάθεια των κυβερνήσεων για την αποτροπή. Όμως η αποσταθεροποίηση των τελευταίων ετών, λόγο καθεστωτικών αλλαγών, αποδυνάμωσαν κράτη, ισχυρά μέχρι χθες, σε σημείο που να χρειάζονται την έξωθεν βοήθεια, με ψηφίσματα των ίδιων τους των κοινοβουλίων όπως έπραξε η Λιβύη (Αύγουστος 2014).

Η Τουρκία, μετά την τελευταία αρτηριοσκληρωτική στάση της στην μάχη κατά των τζιχαντιστών, όπου ουσιαστικά απείχε, την πορεία του Προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν προς την “Σουλτονοποίηση” και το γεγονός πως η Τουρκία αποτελεί ορμητήριο τζιχαντιστών προς την Ελλάδα και την Ευρώπη, (μεταξύ πολλών ακόμα παραγόντων) βάζουν σε σκέψεις τη Δύση, για το κατά πόσο θα μπορούσε να παίξει, μονόπλευρα, το ρόλο του επιτηρητή της περιοχής του Αιγαίου.  

Πόσο τυχαίο μπορεί να είναι το γεγονός πως οι ισχυρότερες χώρες της Ε.Ε. (Γαλλία, Γερμανία, Η.Β.) είναι οι μεγαλύτεροι “αιμοδότες” του στρατού των τζιχαντιστών από την Ευρώπη, όπως αναφέρει σε άρθρο της η WSJ.      

Το τέταρτο σενάριο που θα μπορούσε να υπάρξει είναι η “λύση” του δολαρίου. Θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε, υπό προϋποθέσεις, το δολάριο ως νόμισμα, διασφαλίζοντας παράλληλα τα εθνικά μας δικαιώματα,  αλλά κι αυτό το σενάριο θα παρείχε επίσης μισή λύση.

Αυτά τα σενάρια είναι παράλληλα κι επιχειρήματα γιατί η Ελλάδα δεν πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη, αλλά και πως θα πρέπει να κινηθεί στρατηγικά στο διπλωματικό παρασκήνιο, κομμάτι στο οποίο δείχνει να πάσχει, μιας και δεν επιδεικνύει τους λεπτούς χειρισμούς που απαιτούνται και αυτό είναι επίφοβο, μιας και οι εταίροι μας έχουν στραφεί

εναντίον μας και δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε αν και πότε θα πολλαπλασιαστούν κι άλλοι podemos  εντός της Ε.Ε. λόγο της κρίσης.

Παρασκηνιακά η κυβέρνηση θα πρέπει να προσέξει και να ενημερώνεται, για το θέμα που ξεκίνησε ο Χ. Μ. Μπαρόζο ως Πρόεδρος τότε της Κομισιόν (Νοεμ. 2013) για την αναγγελία έρευνας  για το αυξανόμενο “ύποπτο” εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας, η οποία έφτασε στο σημείο ν’ αντικαταστήσει την Κίνα στην 1^η θέση παγκοσμίως.

 Είναι μεγάλο θέμα αυτό και θα έχει συνέχεια. Οι Η.Π.Α. θεωρούν πως η Γερμανία θα πρέπει όχι μόνο ν’ αποταμιεύει αλλά και να επενδύει προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη. Την περίοδο Ιαν.-Νοε. 2014 η Γερμανία εξήγαγε αγαθά αξίας ύψους $1τρις και το πλεόνασμα συγκριτικά με τις εισαγωγές έφτασε τα $188δις.  

Η έρευνα στοχεύει στο να ρίξει φως στην υποψία άλλων εταίρων, πως η Γερμανία πλουτίζει εις βάρος μελών της ευρωζώνης. Περιέργως δεν υπάρχει ενημέρωση γι’ αυτή την έρευνα. Εκεί ίσως θα έπρεπε να εστιάσει ο Πρωθυπουργός προγραμματίζοντας συναντήσεις με τους ηγέτες του νότου, για να προωθηθεί η έρευνα και όχι να “κουκουλωθεί”. Θα ήταν επίσης σώφρον, να τοποθετηθεί ένας διπλωμάτης δίπλα στον ΥΠ.ΟΙΚ. προκειμένου να μην οξύνονται τα πνεύματα και στέφονται όλοι εναντίων μας. Η κάθε λέξη του, περνά από κόσκινο και θα πρέπει να προσαρμοστεί το οικονομικό λεξιλόγιο με το διπλωματικό ή να συγχωνευτεί έστω για λίγο καιρό, εωσότου αντιστραφεί (αν είναι πλέον εφικτό) το “εχθρικό” κλίμα. Το ότι μας καλοδέχονται, μας χαμογελούν, μας σφίγγουν το χέρι ή μας χτυπούν φιλικά την πλάτη και μας στηρίζουν μπροστά στις κάμερες, δεν είναι διπλωματικές νίκες…

Αν και το “κλίμα” στην ευρωζώνη, στις αγορές και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, δεν ευνοεί τα επιχειρήματα της έρευνα μου, συνεχίζω να πιστεύω ότι, δεν θα εξέλθουμε από την ευρωζώνη, συνεχίζω να πιστεύω πως η Ελλάδα είναι πολύ πιο “ακριβή” από αυτά που χρωστά και στο παρά 1’ θα βρεθεί, εκ νέου, λύση για τους λόγους που εξήγησα πιο πάνω. Πιστεύω πως η χώρα μας δεν θα είναι αυτή που θα τραβήξει τη πρίζα στο “μελλοθάνατο” ευρώ, μιας και  πιστεύω ότι το ευρώ δεν έχει πολύ μέλλον, συντασσόμενος με τους επενδυτές που μελετούν τον δείκτη “κατάρρευσης” του ευρώ EBI (Euro Brake-up Index).

          

    Χρήστος Σ. Αργυρίου

Διεθνολόγος - Στρατηγιστής